Automated Market Maker (AMM) คืออะไร
Automated Market Maker (AMM) คือระบบการซื้อขายทางการเงินที่ใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ในการจัดการการซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัลและการจับคู่คำสั่งขายโดยอัตโนมัติ โดยไม่ต้องมีบุคคลที่สามเป็นตัวกลางในกระบวนการนี้ ส่วนที่สำคัญของ AMM คือการใช้สัดส่วนการแลกเปลี่ยนระหว่างสินทรัพย์ที่ถูกกำหนดล่วงหน้า ในทางปฏิบัติ รูปแบบสัดส่วนนี้ถูกกำหนดในสมการทางคณิตศาสตร์และมักใช้วิธี “Constant Product Market Maker” (เรียกว่า x * y = k) เพื่อกำหนดราคาและปริมาณสินทรัพย์ในคู่การซื้อขาย AMM ในการดำเนินการซื้อขาย ผู้ใช้ทำการซื้อหรือขายสินทรัพย์โดยแลกเปลี่ยนสินทรัพย์อันหนึ่งเพื่อรับสินทรัพย์อีกอันหนึ่งโดยตรงจากตัวระบบ AMM โดยไม่ต้องพึ่งพาบุคคลที่สามหรือการจับคู่โดยตรงกับผู้อื่น
หลักการของ AMM ทำให้มีความสมดุลระหว่างการซื้อและการขายสินทรัพย์ในคู่การซื้อขาย ซึ่งอาจทำให้ราคาของสินทรัพย์เปลี่ยนแปลงขึ้นหรือลงเมื่อมีการซื้อขาย นักลงทุนและผู้ใช้สามารถใช้ AMM เพื่อทำการซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัลในรูปแบบไม่มีค่าธรรมเนียมมากมายและได้รับความสะดวกสบายในการเข้าร่วมตลาดที่ไม่ต้องพึ่งพาบริษัทบริหารการซื้อขาย AMM ยังเปิดโอกาสให้ผู้ใช้ที่ไม่มีการเข้าถึงตลาดทางการเงินแบบดั้งเดิมมีโอกาสเข้าร่วมในการซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัลและเก็บรายได้จากค่าธรรมเนียมการซื้อขายและการเปลี่ยนแปลงราคาใน AMM นั้นได้ด้วย
AMM ทำงานอย่างไร
AMM เป็นระบบการซื้อขายทางการเงินที่ใช้อัลกอริทึม (algorithms) เพื่อกำหนดราคาและดำเนินการซื้อขายโดยอัตโนมัติ โดยไม่ต้องมีบุคคลที่สามเป็นตัวกลางในกระบวนการนี้ นี่คือวิธีที่ AMM ทำงานอย่างละเอียด
- กำหนดราคาโดยอัลกอริทึม: AMM ใช้อัลกอริทึมเพื่อกำหนดราคาของสินทรัพย์ในคู่การซื้อขาย อัลกอริทึมเหล่านี้คำนึงถึงคำสั่งซื้อและขายที่เข้ามาในตลาดและประสิทธิภาพของตลาดเพื่อคำนวณราคาที่เหมาะสม
- จับคู่คำสั่งซื้อ: ผู้ใช้ที่ต้องการซื้อสินทรัพย์จะส่งคำสั่งซื้อไปยัง AMM ที่ประกอบด้วยอัลกอริทึมการจับคู่คำสั่งซื้อ ตัว AMM จะจับคู่ผู้ซื้อกับผู้ขายที่มีคำสั่งขายที่เหมาะสม และดำเนินการซื้อขายในทันที
- ปรับความสมดุล: การทำงานของ AMM ทำให้มีความสมดุลระหว่างการซื้อและการขายสินทรัพย์ในคู่การซื้อขาย ถ้ามีการซื้อขายเพิ่มขึ้นสำหรับสินทรัพย์ที่มีออกมาเร็วขึ้น ราคาของสินทรัพย์นั้นๆ จะขึ้นสูงขึ้น และกลับกัน ถ้ามีการขายสินทรัพย์เพิ่มขึ้น ราคาของสินทรัพย์นั้นๆ จะลงต่ำลง ระบบ AMM จะปรับความสมดุลนี้โดยอัตโนมัติตามกฎหลักของการทำงาน
- ค่าธรรมเนียม: AMM จะเก็บค่าธรรมเนียมเล็กน้อยจากผู้ใช้ที่ทำการซื้อขาย ค่าธรรมเนียมนี้มักจะเป็นเงินสักส่วนเล็กๆ ของจำนวนสินทรัพย์ที่ซื้อขาย และถูกใช้เพื่อสนับสนุนการดำเนินการของระบบ AMM
- การใช้งานที่หลากหลาย: AMM สามารถใช้สำหรับการซื้อขายสินทรัพย์หลากหลายประเภท เช่น cryptocurrencies, หุ้น, พันธบัตร, สินค้า, และสกุลเงินดิจิทัลอื่น ๆ ระบบ AMM ทำให้ผู้ใช้สามารถเข้าร่วมการซื้อขายในตลาดที่ต้องการได้โดยไม่ต้องพึ่งพาบริษัทพักการซื้อขายและมีความเป็นส่วนตัวและสะดวกสบาย
AMM ในประเภทต่างๆ มีอะไรบ้าง
Automated Market Maker (AMM) มีในรูปแบบต่าง ๆ ที่ถูกสร้างขึ้นบนเครือข่าย blockchain และใช้สำหรับการซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัลที่แตกต่างกันไปตามเครือข่ายนั้น ๆ ดังนี้:
- Uniswap (Ethereum): Uniswap เป็น AMM ที่ดัชนีโดยเฉพาะสำหรับ Ethereum และใช้สัดส่วนการแลกเปลี่ยนระหว่าง ETH และสินทรัพย์ดิจิทัลอื่น ๆ บน Ethereum. มันเป็นหนึ่งใน AMM ที่มีชื่อเสียงที่สุดและเป็นที่นิยมอย่างมากในโลก DeFi (การเงินทางดิจิทัลแบบกระจาย).
Uniswap (Ethereum) - SushiSwap (Ethereum): SushiSwap เป็น AMM ที่คล้ายกับ Uniswap และสร้างบน Ethereum โดยเริ่มต้นจากการคัดลอกโค้ดของ Uniswap และพัฒนาเพิ่มเติมและเสนอความสะดวกในการลงทุนสำหรับผู้ใช้.
- PancakeSwap (Binance Smart Chain): PancakeSwap เป็น AMM ที่กำลังมีความนิยมบน Binance Smart Chain (BSC) และใช้สินทรัพย์ดิจิทัลบน BSC เช่น Binance Coin (BNB) และสินทรัพย์เช่น Cake.
- Balancer (Ethereum): Balancer เป็น AMM ที่อนุญาตให้ผู้ใช้สร้างคู่การซื้อขายที่มีหลายสินทรัพย์และสัดส่วนที่หลากหลาย จึงเหมาะสำหรับการสร้างพอร์ตการลงทุนที่ปรับปรุง.
- Curve Finance (Ethereum): Curve Finance เน้นการซื้อขายสินทรัพย์เหรียญ Stablecoin โดยเฉพาะ ทำให้มีความเสถียรกว่าสำหรับการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์เหรียญ Stablecoin เช่น USDC, DAI, USDT, และอื่น ๆ.
- Saber (Solana): Saber เป็น AMM ที่สร้างบนเครือข่าย Solana และใช้สินทรัพย์ดิจิทัลบน Solana เช่น SOL และ USDC ในการซื้อขาย.
- QuickSwap (Polygon): QuickSwap เป็น AMM ที่สร้างบน Layer 2 ของ Ethereum, ซึ่งเรียกว่า Polygon (ก่อนหน้าเรียก Matic) และใช้สินทรัพย์ดิจิทัลบน Polygon เช่น MATIC และ USDC ในการซื้อขาย.
QuickSwap (Polygon) - Dfyn (Polygon): Dfyn เป็น AMM อีกตัวหนึ่งบน Polygon และมีการซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัลต่าง ๆ ในเครือข่าย Polygon.
- Avalanche Swap (Avalanche): Avalanche Swap เป็น AMM ที่สร้างบนเครือข่าย Avalanche และใช้สินทรัพย์ดิจิทัลบน Avalanche เช่น AVAX และ USDT ในการซื้อขาย.
- Thales Swap (Tron): Thales Swap เป็น AMM บนเครือข่าย Tron และใช้สินทรัพย์ดิจิทัลบน Tron ในการซื้อขาย.
สูตรพื้นฐานของ AMM
สูตรพื้นฐานของ Automated Market Maker (AMM) คือสมการทางคณิตศาสตร์ที่ใช้ในกระบวนการการซื้อขายเพื่อกำหนดราคาและความสมดุลระหว่างสินทรัพย์ในคู่การซื้อขาย สูตรพื้นฐานที่ใช้มากที่สุดใน AMM คือ “Constant Product Market Maker”
x * y = k
โดยที่:
- “x” และ “y” คือปริมาณของสินทรัพย์สองประเภทที่มีในคู่การซื้อขาย
- “k” คือค่าคงที่ (constant) ที่ใช้ในการรักษาความสมดุลระหว่างสินทรัพย์สองประเภท
สมการนี้แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณของสินทรัพย์สองประเภทในคู่การซื้อขายและรักษาความสมดุล โดยไม่มีการกำหนดราคาโดยตรง ผู้ใช้สามารถซื้อขายสินทรัพย์โดยการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์อันหนึ่งเพื่อรับสินทรัพย์อีกอันหนึ่งโดยตรงจาก AMM ตามสมการนี้ การเปลี่ยนแปลงในปริมาณของสินทรัพย์หนึ่งประเภทจะส่งผลให้ต้องมีการปรับปรุงในปริมาณของสินทรัพย์อีกประเภทในคู่การซื้อขายเพื่อรักษาความสมดุล (k) ที่มีค่าคงที่ นี่คือตัวอย่างการใช้สูตรนี้:
- ถ้าคุณมีคู่การซื้อขาย AMM ที่มี ETH และ DAI โดยมี ETH 10 หน่วยและ DAI 500 หน่วยในคู่การซื้อขาย จะต้องมีการคำนวณค่า “k” ดังนี้:k = 10 * 500 = 5000
- หากมีการซื้อ ETH อีก 1 หน่วย คุณจะต้องปรับปรุงปริมาณ DAI ในคู่การซื้อขายเพื่อรักษาค่า “k” คงที่:k = 9 * (x) = 5000ดังนั้น x = 5000 / 9 ≈ 555.56 DAI
- ผู้ขาย DAI 555.56 ในคู่การซื้อขาย จะทำให้ “k” คงที่:k = (10) * (y) = 5000ดังนั้น y = 5000 / 10 = 500 ETH
- จากนั้นคู่การซื้อขายจะมี ETH 500 และ DAI 555.56 ในคู่การซื้อขาย โดยรักษาความสมดุลตามสมการ “x * y = k” ที่มีค่าคงที่ 5000
สูตร “x * y = k” เป็นพื้นฐานของ AMM และใช้ในตลาด AMM หลายๆ แห่ง เพื่อรักษาความสมดุลและการปรับปรุงราคาของสินทรัพย์ในคู่การซื้อขายโดยอัตโนมัติเมื่อมีการซื้อขาย ค่า “k” ที่คงที่จะทำให้ราคาสินทรัพย์เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการซื้อขายในคู่การซื้อขายนั้น ๆ โดยให้อัลกอริทึมคำนวณราคาอัตโนมัติตามสมการนี้